Jedan od onih domaćih običaja za muslimane Bosne i Hercegovine i šire balkanske regije je mukabela. Mukabela je glasno učenje cijelog Kur’ana od strane više osoba, koje se uči uglavnom za vrijeme ramazana i u džamijskom prostoru, te predstavlja jedno od glavnih obilježja ramazana u Bosni i Hercegovini.
Nije poznato kako je i kada običaj učenja mukabele zaživio u Bosni i Hercegovini. Najstariji poznati trag o tome datira iz takozvanih Gureba-deftera (Bilježnice Fonda za strance i ugrožene koji se organizirao u vrijeme mjeseca ramazana), sačuvanih u Gazi Husrev-begovoj biblioteci. U njima je između ostalog, naveden i spisak hafiza koji su učili mukabelu tokom ramazana u određenoj godini te iznos naknade za učenje iste. Najstariji dokument ove vrste datira iz ramazana 1844. godine, a u njemu stoji da je spisak načinjen prema starom običaju, što naslućuje da je fond ove vrste uspostavljen daleko ranije te da učenje mukabele nije bila nepoznanica Bošnjacima u ovom periodu. Iako se običaj učenja mukabele u Bosni i Hercegovini vremenom mijenjao i zadobivao nove dimenzije, tradicija učenja hafiskih mukabela se danas se među Bošnjacima izuzetno vrednuje i naširoko prakticira. Vjerovatno najpoznatija je hafiska mukabela koja se uči u Gazi Husrev-begovoj džamiji u Sarajevu, a uz nju se ističe i izuzetno cijenjena i čuvena mukabela u sarajevskoj Hadžijskoj džamiji koju uče samo žene hafize.
Običaj učenja mukabele je ustanovljen na temelju Poslanikovog, a.s., učenja Kur’ana pred Džibrilom u vrijeme mjeseca ramazana. A učenje Kur'ana je ibadet sa posebnom vrijednošću. Riječ qira'et kojom se u izvorniku imenuje ovaj čin nosi dva osnovna značenja: prvo je ideja sakupljanja ili objedinjavanja, dok je drugo značenje izvođenje nečega na jedan vremensko-prostorni, ograničen način.
U praksi, to svakako potvrđuje fenomen kur'anskoga teksta da okuplja ljude, ali daje i potvrdu ljudskom dostojanstvu, odnosno počast vjerniku da u ograničenu vremensko-prostornu dimenziju ljepotom svoga glasa i razuma, uvodi vječni govor Božiji.
Naravno, učenje Kur'ana, nije ibadet koji je vezan samo za kolektiv i samo za džamijski prostor. Muhammed, a.s., je govorio da kuća u kojoj se uči Kur’an svijetli stanovnicima neba kao što zvijezde svijetle stanovnicima Zemlje. I veoma je lijepo imati svoj vlastiti, zakriveni trenutak, svoju vlastitu mukabelu, makar se ne odnosila na cijeli džuz Kur'ana dnevno. Muhammed Iqbal je zapisao da ga je otac odgajao po jednom principu: “Uči Kur'an kao da se objavljuje tebi! “ I upravo to je pouk ovog jednostavnog savjeta: pokušaj doživjeti svaku riječ i svaku pouku kao Božiji govor i poklon upućen neposredno tebi.
Muhammed a.s., je rekao:
“Ko prouči jedno slovo iz Kur'ana imat će za to dobro djelo, a za dobro djelo dobit će se deseterostruka nagrada. Ne kažem da je elif-lam-mim slovo, nego, elif je slovo, lam je slovo i mim je slovo. “
Riad Subašić